Dünya Bankası’nın AB tarafından finanse edilen “Kıbrıs’ta Ekonomik Yakınlaşma ve Entegrasyonu Destekleme” programı çerçevesinde KKTC ekonomisini inceleyerek Rum tarafında bilinmeyenleri aydınlattığı bir rapor hazırladığı bildirildi.
Raporda Yeşil Hat üzerinden ticaretin güvenilir bir alternatif olmadığına da vurgu yapıldı.
Politis “Dünya Bankası’nın Kıbrıs Türk Ekonomisiyle İlgili İncelemesi… Kıbrıs Sorununun Çözümü Neden Ekonomik Açıdan Kıbrıslı Türklerin İşine Geliyor” başlığıyla manşete çektiği haberinde Dünya Bankası’nın ilgili araştırmasının Kıbrıslı Türklerin ekonomisiyle ilgili Rum tarafında bilinmeyen noktaları ve özellikle Kuzey’deki yüksek kalkınma hızını aydınlattığını yazdı.
Gazete, Dünya Bankası’nın raporuna dayanarak, KKTC’de 2024’te Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYİH) 7,3 milyar euro olduğunun tahmin edildiği, çok sayıda yabancı işçi var olduğu ve Rum ekonomisi ile benzeşen noktaları bulunduğunu aktardı.
“KIBRIS SORUNUNDA ÇÖZÜM OLMAMASI, KIBRISLI TÜRKLERİN TÜRKİYE’YE BAĞIMLILIĞINI ARTIRIYOR”
Gazete “Kıbrıs sorunundan bilgisi olmayan bir üçüncü gözlemci, ‘darboğazların ötesinde Kıbrıs Türk ekonomisi: ekonomik bütünleşmeyi ileri götürme’ başlıklı Dünya Bankası raporunu okuduğunda, ‘işgal’ bölgelerinin ekonomisinin değerlendiremediği bir dinamiği olduğunu, bu nedenle gerek ticaret gerek devlet ve özel sektörün finansmanında yüksek derecede Türkiye’ye bağımlı olduğunu saptar.” ifadesini kullandı.
Raporda yer alan unsurların, Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs sorununun çözümünü ve yeniden birleşmeyi istemek için her türlü sebebi olduğunu gösterdiğini yazan gazete “çözüm olmaması, iki toplumlu ticaretin geliştirilememesi Kıbrıslı Türklerin Türkiye’ye bağımlılığını artırıyor. Yeşil Hat üzerinden ticaret güvenilir bir alternatif değil” denildiğini aktardı.
“YEŞİL HAT ÜZERİNDEN TİCARET YETERLİ BİR ALTERNATİF DEĞİL, ÇOK SINIRLI”
Raporun “çatlakları da olan güçlü kalkınma”, “enflasyon”, “bütçe baskıları”, “bankacılık sistemi” at başlıklarından veriler de aktaran gazete, raporun “Yeşil Hat üzerinden ticaret” başlıklı bölümünde “Kıbrıs Türk toplumunun 2024’teki toplam dış satışların yüzde 10’unu oluşturan Yeşil Hat üzerinden ticaretin çok sınırlı kaldığı” kaydedildi.
Yeşil Hat üzerinden ticaret hacminin üç yıllık yükselişin ardından 2024’te yüzde 2 düşüş kaydettiğine işaret edilen raporda, ticaretin çok az üründe (zirvedeki beş kalem ürün toplamın yüzde 81’ini oluşturuyor) toplandığı ve her iki taraftan katı düzenlemeler ve idari kısıtlamalar dayatılması ile geçirilen emtianın genişliğini ve değerini önemli ölçüde azalttığı belirtildi.
Güney’den Kuzey’e geçen ürünlere, iade olanağı olmadan, çifte KDV uygulanması, bazı gıda kategorilerinin dolaşımının (hayvansal olmayan işlenmiş gıda) gıda güvenliği kaygısıyla yasaklanması, neredeyse her ürün için izin ve ön onay istenmesinin başlıca engeller arasında olduğu belirtilen raporda, özellikle hayvansal ürünlerde, yerel üretim söz konusu olduğunda, ithalatı fiilen yasaklayan ve ürün çeşitliliğini kısıtlayıp fiyatlarını artıran koruma düzenlemeleri olduğu kaydedildi.
Kıbrıs Türk piyasasına giren ürünlerin muadil ekonomilerden ortalama yüzde 10-22 daha pahalı olduğu kaydedilen Dünya Bankası’nın analizinde, Yeşil Hat üzerinden ticaretin artırılmasına yönelik önerilerde de bulunuldu. Bu çerçevede özellikle teknik sebep olmayan durumlarda ithalat izinlerinin basitleştirilmesi veya kaldırılması, ön izinlerin genelleştirilmesi yerine geçiş noktalarında risk analizi tabanlı denetim uygulanması, yeni pazarlara girmek isteyen girişimlerin altyapı kalitesinin finansmana erişiminin takviye edilmesi, kurallara uyan ithalatçılara ödül, uymayanlara yaptırım pilot uygulaması getirilmesi, çifte KDV uygulamasıyla ilgili iki toplumlu diyalog ve mevcut muafiyetler hakkında daha iyi bilgilendirme önerildi.
