İnsan Hakları Platformu (İHP), Kıbrıs’ın kuzeyinde kısa süre önce yürürlüğe giren ve işverenlere, yabancı uyruklu işçilere “barınma ve yemek sağlanması halinde” yüzde 40 daha düşük ücret ödeme hakkı tanıyan Yasa Gücünde Kararname hakkında açıklama yaptı. Platform, söz konusu düzenlemenin insan hakları normları, iş hukuku ilkeleri ve uluslararası yükümlülükler bakımından ciddi endişe yarattığını ifade etti.
Açıklamada, bu düzenlemenin yalnızca yabancı uyruklu işçileri güvencesizliğe ve sömürüye açık hale getirmekle kalmayacağı; aynı zamanda insan ticaretinin yapısal koşullarını derinleştireceği, ayrımcılığı sistematikleştireceği ve iş gücü piyasasında ağır bozulmalara yol açacağı kaydedildi.
2024 yılında kamuya ait narenciye işletmesi Cypfruvex’te yaşanan olay hatırlatılarak, “barınma ve yemek” adı altında insanlık dışı koşulların dayatıldığı vakalara işaret edildi. Benzer uygulamaların, hiçbir standart tanımlanmaksızın yasal zemine kavuşturulması riskinin bulunduğu belirtildi. Denetim mekanizmalarının yetersizliği, işverenlerin barınma ve yemek yükümlülüklerini hangi koşullarda yerine getireceği konusunda ciddi belirsizlikler barındırdığına dikkat çekildi.
Ayrıca, yabancı uyruklu işçilere yalnızca uyrukları nedeniyle daha düşük ücret öngören düzenlemenin; Kıbrıs’ın kuzey kesimindeki Anayasa’nın eşitlik ilkesine, İş Yasası’na, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 100 ve 29 No’lu sözleşmelerine, Birleşmiş Milletler’in Palermo Protokolü’ne ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne aykırı olduğu vurgulandı.
Kararnamenin, uyruk temelli ayrımcılığı yasal hale getirdiği, işçileri yapısal sömürüye açık hale soktuğu ve devletin insan hakları yükümlülüklerinden uzaklaştığını gösterdiği ifade edildi. İnsan ticaretiyle mücadeleye dair kurumsal bir irade ya da politika bulunmadığı, mevcut uygulamaların ise bireysel mağdurları sorumlu tuttuğu ve işverenleri koruduğu kaydedildi.
Yasa Gücünde Kararname ile düzenleme yapılmış olması ayrıca eleştirilerek, bu yöntemin hukuk sisteminde keyfiliğe neden olduğu, demokratik süreçler ve hukukun üstünlüğü açısından ciddi riskler taşıdığı belirtildi.
Platform, şu çağrılarda bulundu:
-Kararname ivedilikle geri çekilmeli,
-Uyruk temelli ücret farklılaştırması içeren hiçbir yasal düzenleme kabul edilmemeli,
-Devlet, insan ticaretiyle mücadelede sorumluluklarını yerine getirmeli,
-Emek piyasası eşitlik, insan onuru ve sosyal adalet ilkeleri temelinde düzenlenmeli,
-Kamu politikaları, ekonomik kriz anlarında emeğin aleyhine şekillendirilmemeli.
Aksi halde, yaşanmakta olan ve giderek derinleşen sömürü yapılarının toplumun tamamını etkileyecek bir sosyal krize dönüşeceği uyarısında bulunuldu.
