Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna’da, Yüksek Temsilci Christian Schmidt’in ülkeyle ilgili kararlar alması protesto edildi.
Saraybosna’daki Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) önünde düzenlenen “devletin parçalanmasını durdurun” sloganlı protesto, ReStart ve Krug 99 isimli derneklerce organize edildi.
OHR önünde toplanan yüzlerce gösterici burada, Bosna Hersek bayrağı ve “Schmidt istifa”, “Devlet seçimle belirlenir, Schmidt’in ‘yardımıyla’ değil”, “Evine dön”, “Normal bir ülke istiyoruz”, “Kanla ödenmiş özgürlüğümüze engel olamayacaksınız” yazılı dövizler taşırken, Schmidt ve ABD’nin Saraybosna Büyükelçisi Michael Murphy’nin üstüne çarpı konulmuş fotoğraflarının açılması dikkati çekti.
Göstericiler, OHR ve ülkedeki bazı yabancı temsilciliklerin yetkililerine, Bosna Hersek’in bağımsızlığı, toprak bütünlüğü ve demokrasisine ve insan haklarına saygı gösterilmesi çağrısında bulundu.
Schmidt’in görevini layıkıyla yerine getiremediği gerekçesiyle istifasını talep eden göstericiler, “Dayton Barış Anlaşması’nın tamamen değiştirilmesi bile gerekecek olsa, tam anlamıyla demokrasi, insan hakları ve temel özgürlüklerin korunmasını talep ediyoruz.” ifadelerini kullandı.
– “Bosna Hersek’in egemenliğinin taşıyıcısı, Bosna Hersek vatandaşlarıdır”
Krug 99 üyesi Azra Zoranic, Bosna Herseklilerin gösteride ülkelerinin “Schmidt”leştirilmesine engel olmak adına bir araya geldiğini kaydederek “Komşu ülkeler Sırbistan ve Hırvatistan, ABD ve Avrupalı sağcıların da desteğiyle, Yüksek Temsilcilik makamını araçsallaştırdılar.” diye konuştu.
Zoranic, ülkede yaşananları “hukuk sistemine tecavüz” şeklinde değerlendirerek “Geçen yıl ekim ayından beri yaşananlar, uluslararası toplumun bir kısmının Bosna Hersek’i ayrılıkçı bir hale sokacağı uyarısını yapmakta haklı olduğumuzu gösteriyor.” dedi.
“Şu anda ülkeyi kurtarmak için çok önemli bir savaş verdiğimizi anlamanın zamanı geldi.” ifadesini kullanan ReStart kurucusu Sead Djozic ise ülkenin ve vatandaşlarının geleceği için “yeter” demenin vaktinin geldiğini kaydetti.
Bosna savaş gazisi Mujo Aganic de, “Bugüne kadar eşit, medeni ve işlevsel bir Bosna Hersek inşa etmek için uzattığımız ellerimizi uzatmaya devam edeceğiz. Bosna Hersek’in egemenliğinin taşıyıcısı, Belgrad, Zagreb ve Schmidt değil, Bosna Hersek vatandaşlarıdır.” dedi.
Krug 99 Başkanı Adil Kulenovic ise vatandaşları birlik olmaya çağırdıklarını dile getirdi.
– Schmidt, seçim akşamı “yasa dayatmıştı”
Bu arada, Schmidt, ülkede 2 Ekim 2022’de yapılan genel seçim akşamı sandıkların kapanmasının ardından yazılı açıklama yayımlayarak ülkede tartışmalara ve siyasi krize neden olan seçim yasasını “işlevsellik” paketi adı altında, “dayatma” olarak nitelendirilen yetkileri kapsamında yürürlüğe koymuştu.
“İşlevsellik paketi” olarak adlandırılan kararlar kapsamında, FBIH Halklar Meclisindeki kurucu halkların (Boşnak, Hırvat, Sırp) delege sayısı 17’den 23’e çıkartılmış, Hırvat Demokrat Birliği’nin (HDZ) temsil hakkının güçlenmesinin önünü açan bu kararla, Hırvatların birçok konuda söz sahibi olabileceği iddia edilmişti.
Seçimin ardından siyasi partiler arası yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle FBIH hükümeti kurulamazken, 6 Nisan’da sona erecek hükümet kurma süreci için Yüksek Temsilci Schmidt’in bir kez daha müdahale etmesi çağrısında bulunulmuştu.
– Bosna Hersek’te OHR ve Yüksek Temsilci
Bosna Hersek’te 1992-1995’te yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması’nın getirdiği karmaşık siyasi yapının yanı sıra ülkede yine Dayton ile oluşturulan Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) ihtiyaç durumunda yasa çıkartabilecek yetkiye sahip.
OHR, uluslararası toplum adına Bosna Hersek’te barış anlaşmasının uygulanmasını denetliyor. Yüksek Temsilcilik, ülkede faaliyet gösteren uluslararası kurumların etkinliklerini de koordine ediyor.
Birleşmiş Milletlere (BM) her yıl Bosna Hersek’teki gelişmeler ve sorunlarla ilgili rapor sunan Yüksek Temsilci, “Bonn yetkileri” olarak bilinen geniş yetkilere sahip. Yüksek Temsilci, Devlet Başkanlığı Konseyinin üyeleri dahil olmak üzere ülkede barışın uygulanmasına engel olan kişileri görevden alabiliyor, ihtiyaç durumunda yasa çıkartabiliyor.
