Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, “Kızlarımız okula gidemiyor. Ülkeden kaçan Afganlara bakın. Artan yoksulluğa bakın. Kız çocukları okula gitmedikçe, fırsatlar yaratılmadıkça ve tüm Afgan halkı kendilerini bu ülkenin sahipleri olarak bulmadıkça, ülke hükümet tarafından temsil edilmedikçe bunların hiçbiri düzelmeyecek.” dedi.
Washington Post gazetesi muhabirine Kabil’deki evinde mülakat veren Karzai, Afganistan’da kızların eğitiminin askıya alınması, Taliban’ın kucaklayıcı bir yönetim kuramaması, ABD yönetimi ile ilişkiler, eski Kabil yönetiminin çöküşü ve ABD’nin bundaki rolü gibi konular başta olmak üzere ülkesindeki son durumu değerlendirdi.
Taliban’ın kucaklayıcı bir hükümet kurma sözü verdiği halde bunu neden yerine getirmediğine ilişkin soruya Karzai, “Taliban’ın kendi ve ülkenin iyiliği için, büyük bir Afgan diyaloğu başlatarak, Afganların kendi aralarında konuşacağı ve bir şeyler üzerinde anlaşarak ilerleyeceği bir kapsayıcılık sürecini başlatması önemlidir.” yanıtını verdi.
Taliban’ın prensipte kapsayıcılık konusuna mutabık olduğunu, ancak henüz bunu yapabilecek aşamaya ulaşmadığını kaydeden Karzai, “Bu konudaki son görüşmemi geçen hafta çok üst düzey bir Taliban lideriyle yaptım. Çok yakın bir zamanda arzu edilen düzeye ulaşabileceklerini söylemeyeceğim. Bunun için çok erken. Ama iki hafta öncesine göre daha iyi işaretler alıyorum. Buna temkinli iyimserlik diyelim.” ifadelerini kullandı.
Karzai, Taliban’ın, ABD’nin ve dünyanın güvenini kazanması için ne yapması gerektiğine ilişkin soru üzerine, “Afgan halkının iradesinin temsil edildiği, meşru ve halk tarafından desteklenen bir hükümet kurması gerekir.” dedi.
– Kızların eğitimi sorunu
Ülkede kapsayıcılık konusunda çok sorun olduğunu belirten Karzai, kızların üniversite eğitiminin askıya alınmasına ilişkin ise şu ifadeleri kullandı:
“Okullarımızın durumuna bakın. Kızlarımız okula gidemiyor. Ülkeden kaçan Afganlara bakın. Artan yoksulluğa bakın. Kız çocukları okula gitmedikçe, fırsatlar yaratılmadıkça ve tüm Afgan halkı kendilerini bu ülkenin sahipleri olarak bulmadıkça, ülke hükümet tarafından temsil edilmedikçe bunların hiçbiri düzelmeyecek.”
Taliban liderlerinin eğitime karşı olmadığını da iddia eden Karzai, örgütün kızların okula gitmesi konusunda karar alamadığını ve bunu izah etmesi gerektiğini dile getirdi.
– Afganistan, Rusya ile ABD veya ABD ile Çin arasında yeni bir oyun sahnesi olmamalı
Afganistan’ın uluslararası koalisyonun desteği ile istikrara kavuşturulması gerektiğinin altını çizen Karzai, “Afganistan’ın ABD, Rusya ve Çin arasındaki rekabette merkez olmasını istemiyoruz. 19. yüzyılda İngiltere ile Çarlık Rusyası arasında başımıza gelen de buydu. 20. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında başımıza gelen de buydu.” diye konuştu.
Karzai, ABD’nin Afganistan’da menfaatlerinin olmasını anlayışla karşıladıklarını ancak bunun Afganistan halkına yıkım ve acı getirmemesi gerektiğini ifade etti.
Ülkede hükümetin geçen yıl ağustos ayında çökmesinin sorumlusunun Taliban olup olmadığına ilişkin soru üzerine Karzai, şunları söyledi:
“Afganistan’daki savaş bizim savaşımız değildi. Ben o savaşa karşıydım. Afgan köylerine ve evlerine karşı verilen savaşta ABD’nin ortağı değildim. Buna karşı durdum ve buna karşı çalıştım. Terörü yenmek adına verilen bu savaşın aslında Afgan halkına karşı bir savaş olduğunu anladığım andan itibaren değiştim. Amerika Birleşik Devletleri’ne karşı çıktım. Amerika Birleşik Devletleri ile benim aramdaki temel mesele buydu. Ben de bu nedenle Taliban’a ‘kardeşler’ dedim.”
ABD’nin terör yuvalarının Pakistan’da olduğunu bildiğini ve bunu kendilerine defalarca söylediklerini, Amerikan ordusunun yine de Afganistan köylerini bombaladığını dile getiren Karzai, ABD’nin, bölgenin gerçeklerinden uzak hareket ettiğini anlattı.
Eski Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin ülkeden kaçışına da değinen Karzai, Gani’nin kaçışının çöküşü getirdiğini, şayet Gani kaçmasaydı ülkede durumun farklı olabileceğini savundu.
Afganistan’da yolsuzluk olduğunu ve bunda kendi payına düşen sorumluluğu kabul ettiğini belirten Karzai, “Ancak yüz milyonlarca dolarlık büyük sözleşmeler, büyük yolsuzluklar açıkça Amerika Birleşik Devletlerinin meselesiydi.” dedi.
Karzai, bu yolsuzluklarda büyük ölçüde ABD ve uluslararası ortakların sorumlu olduğunu ve ABD’nin bunu bildiğini ifade etti.
ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin Afganistan ve Taliban’a yönelik politikalarını nasıl bulduğu yönündeki soruya ise şu yanıtı verdi:
“Ben Afgan merkez bankası rezervlerinin yarısının 11 Eylül kurbanlarına tazminat olarak verilmesi ihtimali için ayrıldığı yönündeki karara şiddetle karşıyım. Afgan halkı olarak, 11 Eylül saldırısı kurbanlarının acısını hissediyoruz. Terörün en büyük kurbanları olarak bizler, 11 Eylül’deki o büyük trajediye kurban giden Amerikalıların yakınlarının acılarını derinden paylaşıyoruz. İkimiz de aynı gaddarlığı, aynı zulmü yaşadık. Şimdi bunun en büyük kurbanından ve en fakir kurbanından para alıp diğer kurbana vermek ahlaki açıdan yanlış. Amerikan halkı ve ABD hükümeti ile güçlü ilişkiler istiyoruz. Ama tabii ki bu ilişkilerin Afgan halkına da fayda sağlamasını istiyoruz.”
Hamid Karzai, ABD’nin Afganistan’dan çekilmesiyle Taliban’ın 14 Ağustos’ta Kabil’i ele geçirmesinden sonra Afganistan’dan ayrılmamıştı.
Eski Afgan liderin, ABD’nin yanı sıra Taliban’la da ilişkileri bulunuyor.
